زمینیانی همچون فرشته

شیعه و اهل‌تسنن اتفاق نظر دارند که حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، یکی از مصادیق آیه تطهیر بوده[1] و از عصمت الهی برخوردار است؛ یعنی خداوند اراده کرده ایشان از هر گونه خطا و اشتباهی، هرچند سهوی، پاک و تطهیر کرده است؛ بنابراین تمام رفتارهای حضرت برای زن و مرد جامعه الگو خواهد بود.

پوشش حضرت زهرا هنگام ایراد خطبه 

زمانی که حضرت خبردار شدند که ابوبکر، فدک را گرفته و کارگزاران حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را از آنجا اخراج کرده است، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها با این هیبت از خانه بیرون آمد: «لَاثَتْ‏ خِمَارَهَا عَلَى رَأْسِهَا وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ أَقْبَلَتْ فِي لُمَةٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا تَطَأُ ذُيُولَهَا مَا تَخْرِمُ مِشْيَتُهَا مِشْيَةَ رَسُولِ اللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله…»؛[2] «حضرت روسری بزرگ خود را به سر انداخت و آن را به خود پیچید و چادر بر سر نهاد و با گروهى از زنان فاميل و هم‌سن و سال‌های خود، به‌سوى مسجد روانه شد، درحالی‌که چادرش به زمين کشيده مى‌‏شد و راه رفتن او همانند راه رفتن پيامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله بود…»

همین دو جمله؛ نوع پوشش و حجاب بانوی نمونه اسلام، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را به خوبی به نمایش گذاشته است که به دو بخش می‌توان تقسیم کرد:  

یک. حجاب و پوشش فردی 

حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها هنگام خروج از منزل، به طور کامل حجاب خود را رعایت می‌کرد. ابتدای روایت با سه کلمه «لَاثَتْ،‏ خِمَار و جِلْبَاب» به پوشش و حجاب فردی حضرت اشاره دارد.

کلمه « لَاثَتْ» به معنای پیچیدن است[3] و به پارچه‌ای که با آن سر، گردن و سینه را می‌پوشاند و از روسری‌های امروزی بزرگ‌تر است، «خِمَار» می‌گویند.[4] «جِلْبَاب» یک پوشش سراسری بوده که زنان، روی لباس می‌پوشیدند، در حال حاضر در مناطق عرب‌­نشین از آن به عبا تعبیر می‌­کنند. این پوشش به قدری بلند است که گاهی به زمین کشیده می‌شود.[5] امروزه به پوشش برتر؛ چادر مشهور است.

این نوع پوشش حضرت، عمل ظریفانه به آیات قرآن کریم است.[6]

دو. پوشش و حجاب در میان همراهان

حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها علاوه بر اینکه حجاب شخصی خود را به طور کامل رعایت کردند، طوری از خانه بیرون آمدند که حتی قد و قامت و دورنمای حضرت نیز در دید نامحرمان قرار نگیرد: «أَقْبَلَتْ فِي لُمَةٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا»؛ «حضرت در بین گروهى از زنان فاميل و هم‌سن و سال‌های خویش بیرون آمد»؛ یعنی زنان به گونه‌ای حضرت را پوشش دادند تا دختر خاتم پیامبران از هر نگاهی در امان باشد. 

بنابراین شایسته و بایسته است که تمام زنان مسلمان؛ بلکه همه زنان آزاده جهان، پوشش و حجاب حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را الگوی رفتاری در زندگی فردی و اجتماعی خود قرار دهند.

پی‌نوشت:

[1]. حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، مؤسسةالطبع و النشر، ج2، ص25 و امین، سیدمحسن، اعیان‌الشیعة، نشر ردمک، ج11، ص195.

[2]. ابن‌ابی طاهر، احمد، بلاغات النساء، الشریف الرضی، ص23.

[3]. ابن منظور، لسان العرب، دارالفکر، ج2، ص185.

[4]. راغب اصفهانی، مفردات، دارالقلم، ص298.

[5]. قرشی، قاموس قرآن، دارالکتب، ج2، ص41.

[6]. آیات حجاب.

✾ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

سخن آن حضرت در توصيف خداوند

موجودات را خلق نمود بدون آنكه از ماده‏ اى موجود شود، و آنان را بدون هيچ مشابهى پديد آورد،

با قدرتش آنها را خلق و با مشيتّش ايجاد نمود، بدون آنكه در ايجاد آن و پديد آوردنشان نيازى داشته،

و در تصويرگرى آنها فائده ‏اى برايش وجود داشته باشد،

جز تثبيت حكمتش و آگاهى بر طاعتش و اظهار قدرت خود، و شناسائى راه عبوديّت، و گرامى‏داشت دعوتش.

سخن آن حضرت در توصيف قرآن

با قرآن حجّت هاى فروزان الهى، و واجبات تفسير شده، و محرّمات برحذر گردانده شده، و براهين روشن،

و دلائل كافى، و فضائل ارزشمند، و مجوزات بخشيده شده، و قوانين نوشته شده روشن مى‏ شود.

نزد شما كتاب گوياى خدا، و قرآن راستگو، و نور فروزان، و پرتو درخشنده را بر جاى نهاد،

كه براهينش روشن و رازهايش آشكار، و ظواهرش نمايان، پيروانش مورد غبطه بوده،

و آنان را بسوى بهشت رهنمون و شنيدن آن راه نجات است.

امور آن نمايان، و احكامش شكوفا، و نشانه‏ هايش روشن، و محرمّاتش آشكار، و اوامرش هويدا است.

تردیدی نداریم که چنانکه اجکام الهی به خوبی تبیین شوند ، سپس با دقتاجرا گردد،

زمینه تفرقه وهرج ومرج فرا هم نمی آید.

هرج ومرج وچند دستگی اعتقادی  آنگاه پدید می آید که کسانی نخواهند احکام اجرا شود

یا فلسفه احکام برای مردم به خوبی تبیین نشود.

احکام الهی، حکم قوانین را دارند که از ظهور بی قانونی وآشفتگی اجتماعی جلوگیری می کند.

در مطالب قبلی به برخی عوامل تفرقه در نگاه فاطمه سلام الله علیها اشاره نمودیم و اینک

یکی دیگر از آنها که تأمل در فلسفه احکام واجرای صحیح آنها می باشد.

زهرا  در خطبه کم نظیر خود در مسجد مدینه، فلسفه یا حکمت الهی را چنین بر می شمرد:

«پس خدا ایمان را واجب فرمود وبه آن ، زنگ شرک را از دلها زدود وبا نماز،

خود پرستی را از شما دور کرد، روزه را نشان دهنده دوستی ساخت، وزکات را مایه افزایش روزی بی دریغ،

وحج را آزماینده در جهت دین، وعدالت را نمودار مرتبه یقین…».1

از جمله احکام الهی، عدالت است که باید در جامعه اجرا شود تا هر صاحب حقی به حق خود برسد.

عدم رعایت عدالت باعث می شود تا مردم در دراز مدت نسبت به حکومت بدبین شوند وحکومت جایگاه

اجتماعی خود را از دست بدهد وجامعه دچار چند دستگی شود؛

از این رو حضرت زهرا  بر اجرای قانون ارث که قانونی الهی است اصرار می ورزد که به این مسئله نیز در

مطالب  گذشته پرداختیم.

منبع

نهج الحیاه ص17 ح26

حکمت خدا ورسولش چنین اقتضا می کرد که پس از رحلت پیامبر -آنهم آخرین پیامبر خدا-

مردم دچار تفرقه وحیرت نباشند ونظام جامعه اسلامی که سالهاپیامبر خدا(ص) برای آن زحمت کشیده ،

از هم نپاشد.از این رو، این کاملا عقلانی است که پیامبر به فرمان پروردگار،

جانشین خویش را به مردم معرفی کند تا جامعه از چند دستگی نجات یابد

وراه آن رسول بزرگ پروردگار ادامه یابد.

 این حقیقت سترگ را فاطمه در خطبه خود در مسجد مدینه چنین بیان میدارد:

«سپس خداوند…پیروی ما را مانع افتراق قرار داد».1

آن هنگام که از فاطمه پرسیده شد که اگر خلافت حق علی (ع) بود، چرا سکوت کرد وحق خود را نگرفت،

فرمود:«مَثَل امام، مَثَل کعبه است که مردم باید به دورشان طواف کنند، نه که کعبه به دور آنان طواف کند».

در این عبارت زیبا ودقیق، فاطمه کوشیده این واقعیت را تبیین کند

که همانا امام چون کعبه که مظهر وحدت مسلمانان است، نقش می آفریند.

همه مسلمانان- با هر مذهب ومسلکی- رو به کعبه نماز می خوانند ودر کنار آن حج به جا می آورند.

امام نیز بایدچنین جایگاهی بیابد وهمگان امامت را مظهر وحدت خود قرار دهند

وخود را آماده بهره مندی از آن کنند.

آن حضرت درباره امام اول شیعیان چنین می فرماید:«سعادت، همه سعادت وحقیقت سعادت،

در کسی است که امام علی(ع)  را در دوران زندگی وپس از شهادتش دوست داشته باشد».2

از جمله مظاهر وحدت در اندیشه فاطمه روز غدیر است.

آن حضرت، روز غدیر را روز تجلی اتحاد امت اسلام می داند.

اتحادی که هم خدا از آن خشنود بود وهم رسول خدا (ص) وهم مردم.

اتحادی که در مسیر عبادت پروردگار واطاعت از خدا ورسولش بود؛ نه اتحادی که مبنای آن هوا ی نفس باشد.

پی نوشت ها

1.جلائ العیون ص139

2.بخار الأنوار ج36 ص353

ابراهیم بن مهزم گوید:

شبی از خدمت امام صادق علیه السلام خارج شده

وبه منزل خود در مدینه رفتم

ومادرم با من بود.میان من واو مشاجره شد

ومن نسبت به مادرم تندی وغلظت کردم.

فردا صبح پس از ادای فریضه صبح به خدمت امام صادق (ع)رفتم.

چون برآن حضرت وارد شدم بی مقدمه آغاز به سخن کرده،

فرمود:

ابومهزم. تو را چه کار با مادرت که دیشب در گفتار به او تندی کردی؟

آیا نمی دانی که شکم او جایگاه سکونت تو بوده است.

ودامنش گاهواره ات بود ودر آن می آویختی،

وپستانش پر از شیر بود که تو می نوشیدی؟

گفت: عرض کردم:بلی.

فرمود:پس هیچوقت با او تندی مکن وبراو خشم مگیر.

منبع:

بحار الأنوار ج47ص72