برخی ویژگیهای شخصیت امام هادی علیه السلام

1.جوانمردی امام

ایشان همانند پدران بزرگوارش یکی از بخشنده ترین وسخاوتمندترین مردم بود.

مورخان موارد زیادی از نیکوکاری آنحضرت واحسان ایشان به فقرا روایت کرده اند که این نوشتار گنجایش آن را ندارد. لذا برای اختصار به یکی از آنها اشاره می نماییم:

ابوهاشم جعفری به تنگنای مالی سختی دچار شد، پس به خدمت امام هادی علیه السلام رسید. وقتی امام متوجه گرفتاری وناراحتی او شد، به منظور تخفیف اندوه ونگرانی وی فرمود:

یا اباهاشم ایّ نعم الله علیک ترید شکرها؟ رزقک الله الایمان فحرّم جسدک علی النار، ورزقک العافیه فأعانتک علی الطاعه ورزقک القنوع فصانک عن التبذّل.

ای ابوهاشم! شکر کدام یک از نعمتهایی را که خدا برتو عطا کرده است می خواهی بجا آوری؟ خداوند ایمان را روزی تو ساخت، وبا آن بدنت را بر آتش حرام کرد وتندرستی را روزیت ساخت تا بر عبادت یاری ات کند وقناعت را روزی تو کرد تا آبرویت را مصون بدارد.

سپس امام فرمان داد تا یکصد دینار در اختیار او قرار دهند.(امالی صدوق،ص 412)

شایان ذکر است نعمتهایی که امام علیه السلام در این کلام مبارک به آنها اشاره می فرمایند برای کسی که از آنها بهره گیرد از بزرگترین نعمتهای خدا هستند.

2.زهد امام

امام هادی علیه السلام به هیچ یک از مظاهر زندگی توجه نداشت وعبادت را بر همه چیز ترجیح می داد.

روزی نگهبانان متوکل به منزل امام ریختند وبا دقت آن را جستجو کردند، ولی چیزی از ابزارهای مطلوب زندگی در آن نیافتند.آری اودر پرتو انوار حیات کریمانۀ پدرانش زندگی می کرد.

جدّش امیر المومنین علیه السلام پارساترین مردم بود. در ایام حکومتش از غنائم آن بهره ای نگرفت و…

3. کار در مزرعه

امام علیه السلام چون از همه گرایشهای مادی مبرا بود، از غرور وتکبر مبرا بود وبرای تأمین هزینه زندگی خانواده اش در مزرعۀ خویش کار می کرد.

علی بن همزه می گوید: ابوالحسن سوم را دیدم که در زمینی کار می کرد وبدنش خیس از عرق بود. به او عرض کردم : فدایت شوم! کارگران کجا هستند؟

اامام فرمود: یا علی قد عمل بالمسحاه من هو خیرٌ منّی ومن أبی فی أرضه…

ای علی! کسی با بیل در زمین خود کار کرده که از من وپدرم بهتر است…

پرسیدم چه کسی است؟ امام فرمود:

رسول الله وامیر المومنین وآبائی کلّهم عملوا بأیدیهم وهو من عمل النبیین والمرسلین والأوصیائ الصالحین…(من لا یحضره الفقیه،ج3،ص 169)

رسول خدا وامیر مومنان علی  وپدرانم همگی با دستهایشان کار می کردند. کار جسمانی روش انبیا ورسولان وجانشینان شایستۀ آنهاست…

4. ارشاد گمراهان

یکی از کسانی که نور هدایت امام براو تابید ابو الحسن بصری، معروف به ملّاح است. او بر مذهب واقفیه بود که امامت را بر هفتمین امام، یعنی حضرت موسی بن جعفر علیه السلام، ختم شده تلقی می کردند وبه امامت ائمه بعد از او معتقد نبودند. روزی امام علیه السلام به او فرمود:

إلی متی هذه النومه أما آن لک أن تنتبه منها؟

تا کی به این خواب ادامه می دهی؟ آیا وقتش نرسیده است که از آن بیدار شوی؟

این سخن امام در وجود او تأثیر گذارد وبه راه حق وراستی بازگشت.(بحار الأنوار،ج50، ص173)

5. علم امام

در زمان امام هادی علیه السلام همۀ عالمان وفقیهان توافق کرده بودند که در مسائل قامض وپیچیده، به نظر او رجوع کنند، وشگفت آور است که متوکل عباسی که ناصبی واز سرسخت ترین دشمنان امام وپدران بزرگوارش بود، در مسائل مورد اختلاف عالمان عصرش به نظر امام رجوع می کرد، ورأی او را بر نظریات آنها ترجیح می داد.

برگرفته ازکتاب زندگانی امام هادی علیه السلام، محمدباقر شریف القرشیف ترجمه:غلامحسین انصاری،ص39-60 .