اخیراً آماری درباره «واقعیت های حجاب» در جامعه امروز ایران از سوی انجمن دانش آموختگان علوم اجتماعی دانشگاه تهران منتشر شده که نتایج تجمیعی شش پیمایش و مطالعه کلان ملی است که از ابتدای سال 1401 (شش ماه قبل از حوادث پاییز سال گذشته) تا خرداد 1402 توسط مراکز پژوهشی، دانشگاهی، سیاستگذاری و رسانه ای برگزار شده است. 

84.2 درصد بانوان، حجاب را به عنوان یک حکم اسلامی قبول دارند. همچنین، سنجش نظر مردم درباره «لزوم داشتن حجاب در محیط های عمومی» حاکی از آنست که 84.3 درصد پاسخگویان (زن و مرد) با الزام اجتماعی حجاب موافق هستند. میزان موافقت «بانوان» با الزام رعایت حجاب، بیشتر و برابر با 86.5 درصد می‌باشد. 

البته تلقی همه این افراد با نوع و میزان الزام بخشی یکسان نیست و طیفی از الزام قانونی تا الزام فرهنگی و اخلاقی را در بر می‌گیرد.

اما نکته جالب این است که در حالی که واقعیت بی حجابی، بر اساس این آمار، 6.4 درصد است، جامعه احساس می کند که 30 درصد بانوان، بی حجاب هستند. همچنین در حالی که 84 درصد بانوان به حجاب به عنوان یک حکم دینی اعتقاد دارند، تلقی 67 درصد مردم این است که اکثر مردم به حجاب اعتقاد ندارند!

 این نشان می دهد که در برداشت بخش قابل توجهی از مردم از «واقعیت» با خود «واقعیت» فاصله وجود دارد. به عبارت دیگر، «ذهنیت» مردم در این زمینه، متفاوت با «عینیت» است.

اینکه چرا مردم چنین برداشت نادرستی داشته اند، علل مختلفی دارد. جنگ شناختی و فضاسازی رسانه ای را می توان جزو این علل دانست؛ اما یکی از علل مهم آن، تظاهر به انجام برخی از ناهنجاری ها در کف جامعه است.

آمار فوق را کنار بگذاریم و فرض کنیم که از هر 100 نفر یا 1000 نفر، فقط 1 نفر کشف حجاب کند. در اینجا هر چند درصد خیلی کم است، اما اثرات اخلاقی و روانی آن بر جامعه و مردم را نمی توان نادیده گرفت. از جمله اثرات این است که مردم گمان می کنند که هویت جامعه تغییر پیدا کرده است.

توضیح اینکه، وقتی مردم به صورت پشت سر هم، آن درصد خیلی کم را در سطح جامعه مشاهده کنند، موجب می شود که در ذهن آنها این گزاره به صورت ناخودآگاه شکل گیرد که عملاً جامعه ما دچار یک تغییر نگرش و تغییر هویت گسترده شده است. در حقیقت، این کار شبیه تبلیغات و پیام های بازرگانی است که در ناخودآگاه مردم تأثیر می گذارد.

یادداشت اصلی را در جهان نیوز بخوانید